Sunday, May 20, 2007

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΡΟΠΟΥΛΗΣ/ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, μέρος ΙΙ

Αναδημοσιεύω το δεύτερο από τα άρθρα του συγγραφέα Γιώργου Κοροπούλη στο ένθετο "Βιβλιοθήκη" της Ελευθεροτυπίας στην τακτική του στήλη "Επανεκκίνηση".
Ο Γιώργος Κοροπούλης είχε τακτική εκπομπή στο Τρίτο και ήταν κατά γενική ομολογία από τις πιο επιτυχημένες επιλογές παραγωγών...



ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ

67. Τρίίίτο πρόγραμμα, ΙΙ

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΡΟΠΟΥΛΗ

Δημοσιεύω σήμερα την (απομαγνητοφωνημένη) συνέχεια των «Στοιχείων για την αγορά χαλκού» της 20ής/4ου/2007: της εκπομπής που είχα ώς τα τέλη Απριλίου στο Τρίτο Πρόγραμμα. Η εκπομπή της 20ής/4ου/2007 ήταν η αποφώνηση (περιέγραψα τη συνθήκη, την προηγούμενη φορά) και το κομμάτι της που δημοσιεύω σήμερα είναι, όπως θα λέγαμε άλλοτε, το ευρύτερο «σκεπτικό»... Μ' ενδιαφέρει να υποδείξω στον αναγνώστη ότι αποτελεί ανάπτυξη των όσων έγραφα, πάλι για το Τρίτο, στην Επανεκκίνηση αρ. 41, με τίτλο «Everything Ι do». Μ' ενδιαφέρει να το υπενθυμίσω γιατί, απλούστατα, τότε είχα ακόμη την εκπομπή... Πάμε τώρα στο απομαγνητοφωνημένο κομμάτι:

Το 1975, ο Παζολίνι δημοσίευσε στην «Κοριέρε ντελα σέρα» το (διάσημο έκτοτε) άρθρο του για τις Πυγολαμπίδες. Εκεί επιδιώκει να ορίσει «κάτι» που συνέβη πριν από καμιά δεκαριά χρόνια και που άλλαξε για πάντα τη Χριστιανοδημοκρατία - και τη σχέση της με τον τυπικό, μουσολινικό φασισμό. «Και επειδή», λέει, «είμαι συγγραφέας που γράφω ασκώντας κριτική ή τουλάχιστον συζητώ με άλλους συγγραφείς, επιτρέψτε μου να δώσω έναν ορισμό ποιητικού-λογοτεχνικού χαρακτήρα σ' εκείνο που συνέβη. Θα φανεί χρήσιμο για ν' απλοποιήσουμε και να συνοψίσουμε τη συζήτησή μας (κι ίσως για να γίνουμε περισσότερο κατανοητοί). Στα πρώτα χρόνια», λοιπόν, «της δεκαετίας του '60, λόγω της μόλυνσης της ατμόσφαιρας στην εξοχή, κυρίως λόγω μόλυνσης των νερών (των γαλάζιων ποταμών και των διάφανων καναλιών...), άρχιζαν να εξαφανίζονται οι πυγολαμπίδες. Το φαινόμενο υπήρξε κεραυνοβόλο. Υστερα από λίγα χρόνια, οι πυγολαμπίδες δεν υπήρχαν πια, πουθενά. Τώρα είναι ανάμνηση, αρκετά σπαραχτική. Και ο ηλικιωμένος με τέτοιες αναμνήσεις δεν μπορεί ν' αναγνωρίσει στους σημερινούς νέους τον εαυτό του νέο...».

Θα αξιοποιήσω το ερμηνευτικό (κι όχι απλώς: μεταφορικό) σχήμα του Παζολίνι με μια παραλλαγή: Θα υποθέσω πως οι πυγολαμπίδες δεν χάθηκαν παντού συγχρόνως - ή πως είναι θέμα απόστασης, όπως στα άστρα που καταρρέουν... Τα άστρα που βρίσκονται μακρύτερα, αργούν περισσότερο να χαθούν απ' τον ουρανό (έτσι όπως τον βλέπουμε εμείς, εννοείται), διότι και η τελευταία αναλαμπή τους έχει μεγαλύτερη απόσταση να διανύσει ώς εμάς... Ετσι, σε ορισμένες περιπτώσεις οι πυγολαμπίδες ζούσαν ώς χθες ένα είδος ημι-ζωής: χαμένες για πάντα, μα ζωντανές ακόμη για μένα ή για σας. Αυτό φανερώνει, φυσικά, έλλειψη οξυδέρκειας: Θα 'πρεπε να μπορούμε να διακρίνουμε τον Μεγάλο Αδερφό όσο είναι ακόμη τόσος δα και μοιάζει ακίνδυνος...

Ο Αντόρνο μιλούσε, κάπως ελιτίστικα, για «μαζική κουλτούρα». Αν δεν θέλουμε να τον αδικήσουμε, θα πρέπει, έχοντας πια την εμπειρία των υπολογιστών, να τη φανταστούμε μάλλον σαν πρόγραμμα ετοιματζίδικης συγκίνησης και ιδεολογημάτων που πουλιούνται για ιδέες: σαν πρόγραμμα απρόσωπης ρητορικής εντέλει - που «φορτώνεται» στο μυαλό σου και το «τρέχεις» σαν τεκμήριο προσωπικού γούστου. Υπό ιδανικές συνθήκες, αυτό το πρόγραμμα «τρέχει» ανάμεσα στον προφανή λαϊκισμό και σ' ό,τι ο Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος αποκάλεσε «διανοουμενίστικο αντιδιανοουμενισμό». Ωστε, αν θέλεις να συναινέσεις ή και να εμπλακείς σ' αυτό το πρόγραμμα, πρέπει να μεταμφιέσεις τη συναίνεσή σου ή την εμπλοκή σου σε έμπρακτη μέριμνα για τον «απλό λαό», που η AGB ξέρει τι θέλει, ή σε εκδοχή του power game: πρέπει να βρισκόμαστε εκεί που παίζεται το παιγνίδι, υποτίθεται. Πρέπει δηλαδή (αν τώρα επαναφέρουμε τους ισχυρισμούς στο «πύρινο έδαφος» της πραγματικότητας που συγκαλύπτουν) να πάψεις να διεκδικείς ένα, ηθικό στη βάση του, πολιτικότατο στην ουσία του, σύστημα αξιολόγησης της καλλιτεχνικής εργασίας - που κι αυτό, όπως κάθε αλήθεια, μπορεί, ίσως μάλιστα είναι στη φύση του, να παραμένει ανεύρετο ή, έστω, υπό διαρκή αίρεσιν, θα χάναμε όμως τα πάντα αν υποθέταμε ότι δεν υπάρχει κι αν παύαμε να το αναζητούμε ανυποχώρητα...

Εφόσον πάψαμε, η νεκρώσιμη καμπάνα έχει ηχήσει, ακόμη κι αν ο ήχος της δεν έφτασε στα δικά μας αφτιά. Το να συνεχίσουμε να θορυβούμε, για να τον συγκαλύψουμε και να κερδίσουμε χρόνο, είναι και γελοίο και παρεξηγήσιμο. Θα ήταν δυνατόν να φανταστεί κάποιος ότι το κάνουμε για τα χρήματα κι επομένως να υποθέσει την ύπαρξή τους. Αλλά έτσι σκέπτονται μόνον οι θεολόγοι. 'Η, πάλι, θα μπορούσε να φανταστεί ότι μας αρκεί «να έχουμε την τιμήν» - που είναι, όπως θα το περιέγραφε ο Λίχτενμπεργκ, «ένα μαχαίρι δίχως λάμα, που του λείπει η λαβή»... Προτιμότερο (και επικότερο) φαίνεται το να πάψουμε να μιλάμε - για ν' ακουστεί η βοή των πλησιαζόντων γεγονότων. Αλλά κι αυτό δεν είναι καν επικό. Το «Επος της Πυγολαμπίδας» είναι επύλλιο - κι επιπλέον, ακόμη και οι φανατικοί Αλεξανδρινοί θα το έβρισκαν παρατραβηγμένο...


ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 11/05/2007

6 comments:

elafini said...

έχω χάσει πολλά επεισόδια στο θέμα του τρίτου (κακώς)..τελικά θα μείνουμε στις αναδημοσιεύσεις?

(ευχαριστώ πολύ για την υποστήριξη στους φίλους..συνήθως είμαι ήρεμη, άρα για να φτάσω σ'άυτό το σημείο είχα καλούς λόγους και πέρα από τους προφανείς..ηρεμία τώρα γιατί δεν έχει και νόημα..ελπίζω να είσαι καλά)

proinos said...

Δεν νομίζω ότι έχεις ανάγκη από υποστήριξη και μάλιστα ανάμεσα σε (όντως) φίλους...

Τι εννοείς "θα μείνουμε στις αναδημοσιεύσεις"?

elafini said...

σκεφτόμουν απλά αν θα συνεχίσουν οι εκπομπές..ειναι αργά όμως και μάλλον υπολειτουργώ αυτή τη στιγμή(αναρρώνω και απο γριππούλα)..οπότε μη δίνεις σημασία

elafini said...

περιμένω κι απο χθες το youtube να μου ανεβάσει την πιο όμορφη, κατά τη γνώμη μου, άρια..αλλά έχει μουλαρώσει..

proinos said...

Εύχομαι γρήγορα περαστικά.
Ελπίζω να σε λυπηθεί το youtube!
Τώρα μπερδεύτηκα περισσότερο...
Ποιές εκπομπές?
Που? Ποιός? Πότε? κλπ...

elafini said...

τι κούραση κι αυτή να πηγαινοέρχεσαι από blog σε blog..πάω για ύπνο..αύριο με το καλό..καληνύχτα